اثرات لجن فاضلاب شهری اردبیل بر برخی خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی یک خاک درشت بافت زیر کشت گندم

خاک های درشت بافت عموماً دارای ماده آلی ناچیز و ساختمان ناپایدار هستند. استفاده از مواد زائد ارزان قیمت مثل لجن فاضلاب یکی از روش های رفع یا کاهش مشکلات خاک های مذکور می باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر لجن فاضلاب شهری اردبیل بر برخی خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی یک خاک لوم شنی منتخب از دشت اردبیل زیر کشت گندم بود. آزمایش گلخانه­ای به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی در 5 تیمار و 4 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل مقادیر 0 (شاهد)، 5/11، 23، 46 و 69 گرم لجن هوا خشک در کیلوگرم خاک هوا خشک که به ترتیب معادل صفر، 30، 60، 120 و 180 تن لجن در هکتار بودند. پس از اختلاط لجن با خاک، بذر گندم بهاره در گلدان­ها کشت گردید. اندازه­گیری پارامترها 4 ماه بعد از اختلاط لجن با خاک و پس از برداشت گندم انجام گرفت. نتایج نشان داد که کلیه مقادیر مصرفی لجن از 30 تا 180 تن در هکتار به ترتیب و به طور معنی دار باعث کاهش جرم مخصوص ظاهری به میزان 34/3 تا 88/9 درصد، جرم مخصوص حقیقی به میزان 32/1 تا 43/4 درصد، منافذ ماکرو (µm 75 < ) به میزان 12/9 تا 8/145 درصد و هدایت هیدرولیکی اشباع به میزان 3/129 تا 5/440 درصد نسبت به شاهد گردید. کاربرد لجن در مقادیر 30 تا 180 تن در هکتار، کربن آلی را به میزان 94/21 تا 176 درصد، میانگین وزنی قطر خاکدانه ((mwd را به میزان 78/64 تا 233 درصد، تخلخل کل را به میزان 24/1 تا 6 درصد، رطوبت ظرفیت مزرعه را به میزان 91/1 تا 14/15 درصد، رطوبت نقطه پژمردگی دائم را به میزان 3/1 تا 85/15 درصد، رطوبت قابل استفاده گیاه را به میزان 22/2 تا 98/14 درصد، منافذ میکرو (µm 30 > ) را به میزان 56/1 تا 19/24 درصد و منافذ مزو (µm 75 تا30) را به میزان 7/10 تا 29 درصد به­ترتیب و به طور معنی­دار نسبت به شاهد افزایش داد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، امکان استفاده از لجن فاضلاب شهری اردبیل به منظور ارتقای کیفیت فیزیکی خاک­های درشت بافت به ویژه در شرایط زیر کشت گیاه وجود دارد.